Đèn LED và các thông số chính

Bản chất ánh sáng

Ánh sáng là 1 loại sóng điện từ, ánh sáng có thể nhìn thấy được có bước sóng từ 380-780nm.

Chỉ số hoàn màu CRI

Chỉ số hoàn màu CRI là chỉ số đo độ trung thực của màu sản phẩm được chiếu sáng, chỉ số này có giá trị từ 0 tới 100 (100 là ánh sáng mặt trời, trung thực nhất, còn 0 là ánh sáng đơn sắc như: màu đỏ, xanh..). Chỉ số hoàn màu trong một đèn led lại tỷ lệ nghịch với hiệu suất chiếu sáng tức là nếu chỉ số CRI càng cao thì hiệu suất chiếu sáng càng thấp.

Như vậy khi đi mua đèn led cần chọn thông số CRI bao nhiêu là hợp lý? Câu trả lời là càng cao càng tốt. Tuy nhiên nếu để chiếu sáng thông thường cho các nhà, văn phòng, xưởng… không cần độ chính xác cao ta nên chọn đèn có CRI từ 75 tới 85 là hợp lý vì thông số này gần với ánh sáng tự nhiên, hơn nữa nếu chọn cao hơn 85 thì hiệu suất chiếu sáng lại thấp (tức là sẽ tốn điện hơn) còn nếu chọn thấp hơn 75 thì ánh sáng sẽ không trung thực và sẽ gây ra hỏng mắt.

Chính vì vật trên thị trường hiện nay các nhà sản xuất chip uy tín như: Philips, Panasonic, Anfaco… thường đưa ra các sản phẩn có CRI từ 75-85 và hiệu suất chiếu sáng 70-100Lm/W

Quang thông

Quang thông là tổng lượng ánh sáng mà nguồn sáng (đèn led) phát ra, được đo bằng Lumen (lm), như vậy nếu bạn muốn sáng thì chọn đèn có quang thông lớn và người lại. Hoặc nếu chọn đèn có quang thông nhỏ thì phải cần nhiều đèn mới đủ sáng…

Muốn đo quang thông cần có thiết bị đặt biệt mà thường chỉ có nhà sản xuất hoặc phòng thí nghiệm mới có thể trang bị.

Phân bố cường độ ánh sáng – Góc chiếu sáng

Là góc nằm giữa 2 mặt có cường độ sáng tối thiểu bằng 50% cường độ sáng mạnh nhất ở trung tâm vùng sáng. Góc chiếu sáng được thể hiện qua việc dùng bộ đèn chiếu sáng lên tường, ta sẽ nhận thấy vùng sáng lớn, nhỏ hoặc cường độ mạnh, yếu. Nguồn sáng giống nhau nhưng nếu với các góc chiếu khác nhau thì góc chiếu càng lớn, cường độ sáng trung tâm càng nhỏ, vùng sáng càng lớn. Thông thường mà nói, góc chiếu hẹp:<20 độ, góc chiếu trung bình: 20-40 độ, góc chiếu rộng: >40 độ

Việc phân bổ ánh sáng phân bố rộng hay hẹp, điều này phụ thuộc vào mục đích sử dụng mà chọn góc mở của đèn cho hợp lý, ví dụ cần chiếu sáng tập trung vào vật thể nào đó thì nên chọn đèn có góc mở nhỏ (Ledspotlight) để toàn bộ ánh sáng chiếu tập trung vào vật thể đó. Còn đối với chiếu sáng cho nhà, văn phòng làm việc.. thường dùng đèn có góc mở lớn (120-150 độ) để đảm bảo ánh sáng phân bố đều trên không gian rộng.

Nhiệt độ màu của ánh sáng (Kelvin)

Giá trị nhiệt độ màu càng cao, cảm giác lạnh (màu lạnh) càng mạnh, nhiệt độ màu càng thấp, cảm giác ấm (màu nóng) càng mạnh. Nhiệt độ màu từ 5000K trở lên thuộc dãy màu lạnh, ánh sáng sẽ có màu trắng, thậm chí xanh dương. Nhiệt độ màu từ 2700-3000K thuộc dãy màu ấm, ánh sáng sẽ có màu vàng. Màu trắng trung tính sẽ từ 4000-4200K. Ánh sáng màu trắng có chút vàng. Ánh sáng mà mắt thường chúng ta nhìn thấy được nằm trong đoạn ánh sáng ấm đến ánh sáng lạnh.

– Ánh sáng vàng

Nhiệt độ màu dưới 3500K, gần giống với nhiệt độ màu của bóng đèn dây tóc, màu đỏ chiếm đa số, cho cảm giác ấm, dễ chịu, thích hợp ứng dụng trong gia đình (ở phòng ngủ vì nó không bị chói và dễ buồn ngủ), căn hộ, khách sạn và những nơi cần ánh sáng có nhiệt độ màu thấp.

– Ánh sáng trung tính (màu vàng ấm)

Nhiệt độ màu từ 3500K-5000K, là loại trung bình không trắng quá và cũng không vàng quá, sử dụng được ở tất cả các không gian nhà. Anh sáng trung tính mang lại cảm giác vui vẻ, lạc quan, an tâm, thích hợp ứng dụng trong các shop, showroom, bệnh viện, văn phòng công ty, tiệm ăn uống, nhà hàng, các trạm chờ xe…

– Ánh sáng lạnh

Nhiệt độ màu từ 5000K trở lên, gần với ánh sáng tự nhiên, mang lại cảm giác sáng rõ, giúp tập trung tinh thần, được sử dụng tại những không gian cần độ sáng cao như: phòng khách, văn phòng, phòng hội nghị, phòng thiết kế, thư viện, các khu vực triển lãm…

Quang hiệu – Hiệu suất chiếu sáng

Một trong những ưu điểm của đèn led là hiệu suất chiếu sáng cao – quang hiệu. Đây Là chỉ số rất quan trọng, quyết định đến hiệu quả của đèn đó chính là số quang thông (Lm) trên mỗi W công suất của đèn (Lm/W)

Chỉ số này càng cao thì đèn càng tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên nếu cao quá sẽ dẫn tới bị chói gây hại cho mắt, câu hỏi đặt ra là chỉ số này bao nhiêu là đủ?

Nếu chiếu sáng cho gia đình, văn phòng làm việc nên chọn hiệu suất chiếu sáng từ 70-90Lm/W là hợp lý, còn đối với chiếu sáng cho nhà xưởng (đèn công nghiệp), chiếu sáng ngoài nhà, sân thể thao, những nơi cần độ sáng cao… nên chọn đèn có hiệu suất chiếu sáng từ 100-110lm/W.

Tuyệt đối không sử dụng các đèn led có hiệu suất chiếu sáng thấp dưới 70lm/W, những loại đèn này chắc chắc sử dụng chip led kém chất lượng, vừa tốn điện vừa hại mắt (loại này thường bán rất rẻ)

Cường độ ánh sáng (Cd)

Là lượng ánh sáng phát ra trong 1 góc khối nhất định, đơn vị đo là candela, viết tắt là Cd, đại lượng này được hiểu là thể hiện lượng ánh sáng từ nguồn sáng phát ra mạnh hay yếu, là 1 thông số đặc trưng của nguồn sáng, liên quan đến khoảng cách từ người quan sát đến nguồn sáng. Cùng 1 bộ đèn, ở các hướng khác nhau thì cường độ ánh sáng phát ra sẽ khác nhau.

Độ rọi E (Lx)

Là mật độ quang thông rơi lên bề mặt được chiếu sáng, đơn vị: lux, viết tắt là lx, đại lượng biểu thị bề mặt được chiếu sáng mạnh hay yếu.

Độ chói (cd/m²)

Là lượng ánh sáng phát ra từ bề mặt nguồn sáng hoặc bề mặt phản xạ theo 1 hướng xác định từ bề mặt nguồn sáng, đơn vị là candela/m2, viết tắt cd/m2. Đại lượng đặc trưng cho sự cảm nhận cường độ ánh sáng của con người. Độ chói là đại lượng rất quan trọng vì nó tác dụng trực tiếp lên mắt người. Ví du: Trong cùng 1 vị trí tại gian phòng, đặt 1 vật thể màu trắng và 1 vật thể màu đen, tuy rằng độ rọi lên chúng bằng nhau nhưng mắt thường sẽ thấy vật thể màu trắng sáng hơn nhiều so với vật thể màu đen, cho thấy rằng chúng ta không thể cảm nhận bằng mắt thường khi dựa vào cường độ ánh sáng rọi vào vật thể, mà phải dựa vào độ chói để đánh giá độ sáng của vật thể. Qua đây chúng ta thấy có 2 loại gây chói:

(1) là trực tiếp gây chói

(2) là qua phản xạ gây chói,

Gây chói là 1 trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng chiếu sáng, phương án khắc phục gây chói mắt:

► Thiết kế chiếu sáng từ lúc ban đầu

► Chọn mua các loại đèn phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Một số giải pháp trong thiết kế chiếu sáng nhằm hạn chế gây chói mắt: Chiếu sáng gián tiếp, nguồn sáng cần ẩn đi, nắp che ánh sáng, sử dụng vật liệu khuyếch tán ánh sáng nhẹ.

Tiêu hao ánh sáng

Chỉ sự phát sáng từ lúc ban đầu sử dụng cho đến hiện tại đã suy giảm bao nhiêu. Vi du: Đèn tiết kiệm sau khi sử dụng 5000h, ánh sáng phát ra đo được chỉ bằng 50% so với lúc ban đầu, chứng tỏ đèn tiết kiệm có ánh sáng tiêu hao rất lớn.

Tuổi thọ bình quân (tuổi thọ định mức)

Là khoảng thời gian từ khi bắt đầu sử dụng đến khi bóng cháy. Còn đối với đèn Led, tuổi thọ của đèn Led là khoảng thời gian từ khi bắt đầu sử dụng đến khi đèn Led chỉ còn 70% độ sáng ban đầu.